ગુજરાતમાં જળસ્ત્રાવ વ્યવસ્થાપન: વર્તમાન પરિસ્થિતિ અને પડકારો

Authors

  • અગ્રવાલ ખુશાલીબેન ઘનશ્યામદાસ પીએચ.ડી, રિસર્ચ સ્કોલર, અર્થશાસ્ત્ર વિભાગ, શ્રી ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટી, ગોધરા
  • ડૉ. હરિગોપાલ જી. અગ્રવાલ અધ્યક્ષ શ્રી, અર્થશાસ્ત્ર વિભાગ, શ્રી કે.આર. દેસાઈ આર્ટ્સ એન્ડ કોમર્સ કોલેજ, ઝાલોદ, જિ.દાહોદ, શ્રી ગોવિંદ ગુરુ યુનિવર્સિટી, ગોધરા

Keywords:

જળસ્ત્રાવ વ્યવસ્થાપન, સામાજિક, આર્થિક, જમીન, જળ, ગુજરાત

Abstract

આ અભ્યાસ ગુજરાત, ભારતમાં જળસ્ત્રાવ વ્યવસ્થાપનની વ્યાપક પરીક્ષા પૂરી પાડે છે, જે વર્તમાન પરિસ્થિતિ અને હાલના કાર્યક્રમોની પુનઃરચના માટેની આવશ્યકતા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે. ઐતિહાસિક વિહંગાવલોકન સમુદાય-સંચાલિત અભિગમો પર વિશેષ ભાર સાથે જમીન સંરક્ષણ, જળ વ્યવસ્થાપન અને ટકાઉ કૃષિને સંબોધતી પહેલોના માર્ગને દર્શાવે છે. પ્રશંસનીય સિદ્ધિઓ હોવા છતાં, મર્યાદિત સમુદાયની ભાગીદારી, અપૂરતું ભંડોળ, સંસ્થાકીય અવરોધો અને પર્યાવરણીય સ્થિરતા અંગેની ચિંતાઓ સહિત પડકારો યથાવત છે. ગુજરાતમાં જળસ્ત્રાવ વ્યવસ્થાપનની વર્તમાન સ્થિતિ ચાલુ યોજના અને તેની અસરના વિશ્લેષણ દ્વારા શોધવામાં આવે છે. હિસ્સેદારોની સંડોવણી, સમુદાયની ભાગીદારી, અને પર્યાવરણીય અને સામાજિક-આર્થિક પરિણામોની તપાસ કરવામાં આવે છે, જે હાલની પહેલોની અસરકારકતા અને પડકારોની સમજ પૂરી પાડે છે. આ મુદ્દાઓ વિવિધ પડકારોને સમાવે છે, જેમ કે અપૂરતી સમુદાય જોડાણ, અંદાજપત્રીય અવરોધો, વહીવટી અવરોધો અને સામાજિક-આર્થિક અસમાનતાઓ.

References

I. Bagdi, G. L. (2012). Women’s Participation in Watershed Development Programme: A Case Study of Antisar Watershed of Gujarat.

II. Shah, A. (1995). NGO-GO Interactions in Watershed Development: Experiences from Gujarat (India) (No. 2291-2019-4460).

III. Shah, A. (2000). Watershed programmes: a long way to go. Economic and Political Weekly, 3155-3164.

IV. Sheikh, A. S., & Patel, B. T. (2011). Impact of National Watershed Development Project for Rainfed Areas of Banaskantha District of Gujarat. Gujarat Journal of Extension Education, 53.

V. Singh, P., Behera, H. C., & Singh, A. (2010). Impact and effectiveness of ‘watershed development programmes’ in India. Mussorrie India Centre Rural Stud, 29, 1-55.

VI. Sreedevi, T. K., Wani, S. P., Sudi, R., Patel, M. S., Jayes, T., Singh, S. N., & Shah, T. (2006). On-site and off-site impact of watershed development: a case study of Rajasamadhiyala, Gujarat, India. Journal of SAT Agricultural Research, 2(1), 1-44.

Additional Files

Published

01-11-2023

How to Cite

અગ્રવાલ ખુશાલીબેન ઘનશ્યામદાસ, & ડૉ. હરિગોપાલ જી. અગ્રવાલ. (2023). ગુજરાતમાં જળસ્ત્રાવ વ્યવસ્થાપન: વર્તમાન પરિસ્થિતિ અને પડકારો. International Educational Journal of Science and Engineering, 6(6). Retrieved from https://iejse.com/journals/index.php/iejse/article/view/61